Phan Kế Toại (1892-1992[1]), quê làng Mông Phụ xã Đường Lâm thị xã Sơn Tây - Hà Nội, nguyên là Khâm sai Bắc Bộ của Chính phủ Trần Trọng Kim (Đế quốc Việt Nam thân Nhật), nhưng sau Cách mạng tháng Tám đã tham gia Việt Minh và trở thành Phó Thủ tướng Việt Nam Dân chủ Cộng hòa nhiệm kỳ 1955-1961.
Tiểu sửPhan Kế Toại sinh ra trong một gia đình quan lại (ông là con thứ 3 cử nhân Phan Kế Tiến, Tuần phủ tỉnh Phúc Yên), từ nhỏ đã được ra Hà Nội học phổ thông (Tây học), sau đó vào học trường Hậu bổ (trường hành chính quốc gia). Những năm 1911-1914, Phan Kế Toại được chính quyền bảo hộ của Pháp trao học bổng du học tại trường Hành chính thuộc địa Paris. Thời gian này Phan Kế Toại có gặp gỡ và quen biết Nguyễn Ái Quốc.
Năm 1914, Phan Kế Toại bắt đầu ra làm quan với chức tri huyện. Năm 1941, Phan Kế Toại giữ chứcTổng đốc Thái Bình. Năm 1944, lúc còn làm Tổng đốc Thái Bình, Phan Kế Toại đã ngầm ủng hộ Việt Minh bằng cách trao một tín phiếu 500 đồng bạc Đông Dương qua ông Nguyễn Công Liệu là một cán bộ Việt Minh.
Tháng 3 năm 1945, khi Nhật đảo chính Pháp và dựng chính phủ Đế quốc Việt Nam lên, thì Phan Kế Toại được cử giữ chức Khâm sai Bắc Bộ. Khi quân Nhật ép ông phải biểu dụ dân chúng nhổ lúa trồng đay và nộp thóc cho Nhật, Phan Kế Toại đã cáo ốm. Đến tháng 7 năm 1945 ông xin từ chức nhưng chưa được chấp nhận, mà vẫn tạm quyền cho tới ngày 17 tháng 8 năm 1945 mới được chính thức thôi chức. Nhưng chính trong điều kiện tạm quyền như vậy, mà ông đã có khả năng góp phần quyết định hạn chế đổ máu khi Cách mạng tháng Tám nổ ra tại Hà Nội. 22 giờ ngày 17/8/1945, trước khi rời Bắc Bộ Phủ, Phan Kế Toại ra lệnh cho Chánh quản Lại (sở) cùng một bảo an binh tên là Nguyễn Sỹ Là, phải: "Tuyệt đối không được nổ súng và phải mở cửa ngay khi quân cách mạng tiến công". Nhờ nội ứng của Phan Kế Toại nên Việt Minh đã cướp chính quyền êm thấm tại Hà Nội và các tỉnh khác thuộc Bắc Bộ.
Năm 1947, Hồ Chí Minh mời ông ra tham gia Chính phủ nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa và giao cho ông làm quyền Bộ trưởng Bộ Nội vụ.
(1) Cũng có tài liệu nói ông sinh năm 1898 và mất năm 1973 Xem bài "Làng Đường Lâm - Hà Tây: Đất hai vua" .
Kiều Tập- ĐTT Sơn Tây
Nguồn: NGUỒN TỪ: BÁCH KHOA TOÀN THƯ
0 nhận xét:
Đăng nhận xét